Collection of Greek Coins of Thrace Sarmatia
Tyra(s) / Τύρα(ς)

Greek Colonies Black Sea
Γεώργιος Τσιαγαλάκης   Wikimedia Commons

   Bilhorod-Dnistrowskyj ukrainisch Білгород-Дністровський; russisch Белгород-Днестровский/Belgorod- Dnestrowski, rumänisch Cetatea Albă; türkisch Akkerman; deutsch veraltet auch Weißenburg) ist eine Stadt in der Oblast Odessa im Südwesten der Ukraine. Sie ist Zentrum des gleichnamigen Rajons und eine Hafenstadt am Dnister-Liman in 18 Kilometer Entfernung zum Schwarzen Meer. Die Stadt hat 50.000 Einwohner (2015) und gehörte zu der historischen Region Bessarabien.
Im sechsten Jahrhundert v. Chr. wurde an der Stelle der heutigen Stadt die Kolonie Tyras der ionischen Stadt Milet gegründet, die bis zum vierten Jahrhundert v. Chr. existierte. In der Umgebung siedelten getische und dakische Stämme, die zur großen Gruppe der Thraker gehören, sowie Skythen und Sarmaten. Im ersten Jahrhundert v. Chr. war das Gebiet ein Teil des Reiches von Burebista.
   Das Gebiet der Daker wurde von den Römern im Jahr 105 durch Trajan erobert, um dort die Provinz Dacia zu errichten. Später wurde die Stadt ein Stützpunkt der römischen Flotte. An der Mündung des Dnister (antik Tyras, lat. Dnjestr/Aestuaris) lebte der dakisch-getische Stamm der Tyragetae. Das römische Territorium hat dieses Gebiet damals nicht umfasst, doch belegen römische Münzfunde auf dem Gebiet der heutigen Stadt Bilhorod-Dnistrowskyj römischen Einfluss. Eine aufgefundene römische Inschrift belegt, dass der Ort damals ein Freihafen war.
   Während der Völkerwanderung zerstört, wurde die Stadt später von den ostslawischen Tiwerzen unter dem Namen Belgorod („Weiße Stadt“) wiederaufgebaut, durch Polowzer und Tataren jedoch wieder zerstört. Genueser bauten sie nach dem Abkommen von Nymphaion (1261) unter dem Namen Maurocastro wieder auf. Danach wurde die Stadt eine moldauische Handelsmetropole (in dieser Zeit baute der moldauische Fürst Stefan der Große die Festung zu einem wichtigen Militärstützpunkt aus), die erst 1484 zusammen mit Kilija vom Sultan Bayezid II. als letzter nichtosmanischer Schwarzmeer-Hafen erobert wurde. Die Einwohner wurden zum Teil nach Konstantinopel deportiert.
   Im Jahre 1812 kam Akkerman ebenso wie ganz Bessarabien durch den Frieden von Bukarest dauerhaft an Russland. Im Jahre 1904 eröffnete eine Pferdestraßenbahn ihren Betrieb und führte ihn bis 1930. Am 2. Januar 1916 wurde die Stadt durch die Eröffnung der Eisenbahnstrecke Odessa–Akkerman an das Eisenbahnnetz angeschlossen.
   Nach der Revolution im Jahre 1918 wurde die Stadt durch die nationale Selbstbestimmung Bessarabiens rumänisch. 1940 von der Sowjetunion besetzt und im Rahmen der Ukrainischen Sowjetrepublik einverleibt (dabei 1940 kurzzeitig Hauptstadt der Oblast Akkerman, später Oblast Ismajil), 1941–1944 nach dem deutschen Überfall auf die Sowjetunion rumänisch besetzt und 1944 durch den Vormarsch der Roten Armee wieder sowjetisch und erneut Teil der Ukrainischen Sowjetrepublik der UdSSR. 1991, nach der Auflösung der Sowjetunion und der Unabhängigkeitserklärung der Ukraine, blieb die Stadt als Teil der Oblast Odessa ukrainisch.
Wikipedia

Ίδρυση
   Η ίδρυση του Τύρα αποδίδεται σε αποικιστές από τη Μίλητο και χρονολογείται στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο και τον Στέφανο Βυζάντιο, η πόλη αρχικά ήταν γνωστή ως Οφιούσα, όνομα το οποίο απαντά σε αρκετές πηγές. Οι προσπάθειες να παρουσιαστούν η Οφιούσα και ο Τύρας ως δύο διαφορετικοί οικισμοί δεν είναι πειστικές Κρίνοντας από σχετικές επιγραφές και νομίσματα, τουλάχιστον από τον 4ο αι. π.Χ. στην ίδια την πόλη χρησιμοποιείται αποκλειστικά το όνομα Τύρας, ενώ το όνομα Οφιούσα δεν αναφέρεται καθόλου..

Αρχαϊκή και Κλασική περίοδος
   Η πρωιμότερη αναφορά στον Τύρα θεωρείται ότι βρίσκεται στο έργο του Ηροδότου, ο οποίος, ωστόσο, δεν αναφέρεται απευθείας στην πόλη, αλλά γράφει για τους Έλληνες «οι οποίοι αυτοαποκαλούνται Τυρίται». Στον Τύρα δεν έχουν εντοπιστεί αρχαιολογικά στρώματα με χρονολόγηση στον 6ο-5ο αι. π.Χ., και η συγκεκριμένη περίοδος αντιπροσωπεύεται από πολλά διάσπαρτα ευρήματα. Βάσει της αποκατάστασης του ονόματος «Τύρας» σε ένα θραύσμα του αθηναϊκού καταλόγου εισφορών, θεωρείται ότι η πόλη ήταν μέλος της Δηλιακής Συμμαχίας, καταβάλλοντας φόρο ύψους δύο ταλάντων

Ύστερη Κλασική και Ελληνιστική περίοδος
   Ο Τύρας άρχισε να κόβει δικά του νομίσματα (αργυρά και χάλκινα) κατά το δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ. χρησιμοποιώντας το σύστημα σταθμών που είχε καθιερωθεί στο νησί της Αίγινας. Διάφορα ψηφίσματα της πόλης του 3ου αι. π.Χ μαρτυρούν ότι το πολιτικό καθεστώς του Τύρα την εποχή εκείνη ήταν δημοκρατικό και ότι η πόλη κυβερνούνταν από ένα εκλεγμένο συμβούλιο αρχόντων. Αυτά τα ψηφίσματα αναφέρουν επίσης τους αγωνοθέτες, οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για την οργάνωση και τη διεξαγωγή αθλητικών αγώνων.
   Στο δεύτερο μισό του 3ου αι. π.Χ., η περ
Περίοδος ακμής στην ιστορία του Τύρα δίνει τη θέση της, όπως και σε
άλλες πόλεις της περιοχής, σε μια εποχή κρίσης. Σε σημαντικό βαθμό αυτό οφειλόταν στην αλλαγή των συνθηκών στο βαρβαρικό κόσμο που περιέβαλλε την πόλη. Οι Σαρμάτες που είχαν αφιχθεί προερχόμενοι από περιοχές πέρα από τον ποταμό Ντον απωθούσαν τους Σκύθες από τις στέπες και άρχισαν να διαδραματίζουν ενεργότερο ρόλο στην περιοχή του βόρειου Πόντου. Ταυτόχρονα οι ελληνικές πόλεις απειλούνταν στα δυτικά από τους Βαστάρνες και τους Γαλάτες. Το 2ο αι. π.Χ. ισχυρά "υστεροσκυθικά" βασίλεια αναπτύσσονται στην Δοβρουτσά και στην περιοχή της Κριμαίας. Στα τέλη του 3ου αι. π.Χ., η πόλη Νικώνιον, κοντά στον Τύρα, καταστράφηκε και εγκαταλείφθηκε.[5] Ο Τύρας αντιστάθηκε, ωστόσο οι αγροτικοί οικισμοί στην ενδοχώρα του μαράζωσαν, με ολέθρια αποτελέσματα για την οικονομία της πόλης.

Ρωμαϊκή περίοδος
   Τις πρώτες δεκαετίες του 1ου αι. π.Χ., ο Τύρας, όπως και οι γειτονικές του πόλεις, ενσωματώθηκαν στο βασίλειο του Πόντου επί βασιλεία του Μιθριδάτη Στ΄ Ευπάτωρα.[6] Στα μέσα του 1ου αι. π.Χ., η πόλη καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Γέτες. Η πόλη επανιδρύθηκε όχι αργότερα από τις αρχές του 1ου αι. μ.Χ., καθώς αρχαιολογικά παρατηρείται ισοπέδωση της θέσης και εφαρμογή νέου χωροταξικού σχεδίου.
   Μετά την ανοικοδόμηση, ο Τύρας διατήρησε την ανεξαρτησία του για λίγο, αλλά το έτος 56 ή 57 μ.Χ ενσωματώθηκε στη ρωμαϊκή επαρχία της Μοισίας.[6] Από τη στιγμή αυτή μια νέα εποχή εγκαινιάζεται στην ιστορία της πόλης. Παρά τη μακροχρόνια παρουσία ρωμαϊκής φρουράς στον Τύρα, δεν παρατηρείται σημαντικός εκρωμαϊσμός του πληθυσμού της πόλης. Η Λατινική χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά από τους στρατιώτες, ενώ ο πληθυσμός και οι αρχές της πόλης χρησιμοποιούσαν την ελληνική γλώσσα, ακόμα και στην επίσημη αλληλογραφία τους με τις αρχές της επαρχίας.
   Στα μέσα του 3ου αιώνα, ολόκληρη η πόλη καταστράφηκε από φωτιά που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια βαρβαρικής επιδρομής. Όχι αργότερα από τη δεκαετία του 270, ο Τύρας είχε κατοικηθεί εκ νέου και η πόλη συνέχισε να υφίσταται μέχρι την επόμενη καταστροφή της, στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα. Την εποχή εκείνη μόλις ένα μέρος του αρχικού οικισμού ανοικοδομήθηκε με πρόχειρα κτίσματα. Οι κατοικημένες οικίες ήταν τοποθετημένες δίπλα δίπλα σε παλαιότερα ερείπια. Το καθεστώς του Τύρα και η πληθυσμιακή του σύνθεση την περίοδο αυτή δεν είναι γνωστά, πιθανόν πλέον ελέγχονταν και κατοικούνταν από βαρβάρους και όχι από Έλληνες. Μετά την τελική καταστροφή της πόλης, ο τόπος άρχισε να κατοικείται εκ νέου το 13ο αιώνα.
Βικιπαίδεια

Tyras Map
Perconte   Wikipedia

5608 Tyra Sarmatia AR
SHH 5608
Demeter / Bull
AR
  350-300 BC   Anochin (1989) 433/435; BM Black Sea 334; Stancomb 329/330

6123 Tyra Sarmatia AR
SHH 6123
Demeter / Bull
AR
  350-300 BC   Anochin (1989) ---; BM Black Sea ---; Stancomb ---

5725 Tyra Thracia AE
SHH 5725
Tyras / Horse
AE 
  300-200 BC   Anochin (1989) 427; BM Black Sea 337; Зограф 11; Stancomb 331

v7336 Tyra Thracia AE v5569 Tyra Thracia AE
SHH 7336
SHH v5569
Demeter / Wreath
AE 
  300-200 BC   Anokhin (1989) 441; BM Black Sea 347; HGC III.2 1964
≡ to SHH 7336  Num. Naumann 98/71, 3.1.2020

6928 Tyra Thracia AE
SHH 6928
Tyras / Horse
AE 
  300-200 BC   BM Black Sea 342/343; HGC III.2 1963

5075 Tyra Thracia AE
SHH 5075
Tyras / Bull
AE 
  300-200 BC   Anochin (1989) 423; BM Black Sea 338; Stancomb 332

2885 Tyra Thracia AE
SHH 2885
Tyras / Bull
AE 
  300-200 BC   Anochin (1989) 426; BM Black Sea 339; Stancomb ---

v4000 Tyra Thracia AE
SHH v4000
Dionysus / Bunch of Grapes
AE 
  300-200 BC   Anochin (1989) 461  eBay 7.1.2006

v5796 Tyra Sarmatia AE
SHH v5796
Apollo / Lyra
AE 
  300-200 BC   HGC II/2 1969
v5796   3.36 g   ?? mm   300-100 BC  centering -/-   grooves -/-   Gorny & Mosch 265/146, 14.10.2019

2078 Thrace Tyra AE
SHH 2078
AE   Domitianus 81-96 AD   Anochin (1989) 484; Зограф 44

2437 Tyra Thracia Domitianus AE 2621 Tyra Thracia Domitianus AE 2859 Tyra Thracia Domitianus AE
SHH 2437 SHH 2621 SHH 2859
AE   Domitianus 81-96 AD   Anochin 486; Зограф 47

3392 Sarmatia Tyra Antoninus Pius AE
SHH 3392
Antoninus Pius / Cybele
AE 
  Antoninus Pius 138-161 AD   Anochin (1989) 490; Зограф 51

2450 Tyra Sarmatia Antoninus Pius AE 2081 Tyra Sarmatia Antoninus Pius AE 2226 Tyra Sarmatia Antoninus Pius AE
SHH 2450 SHH 2081 SHH 2226
Antoninus Pius / Hercules
AE   Antoninus Pius 138-161 AD   Anochin (1989) 493; Зограф 54

5721 Tyra Sarmatia Antoninus Pius AE
SHH 5721
Antoninus Pius / Eagle
AE 
  Antoninus Pius 138-161 AD   Anochin (1989) 491; Зограф 52; RPC online 3670

2080 Thrace Sarmatia Tyra Marcus Aurelius AE 2451 Thrace Sarmatia Tyra Marcus Aurelius AE
SHH 2080 SHH 2451
Marcus Aurelius / Hercules
AE   Marcus Aurelius 161-180 AD    Anochin (1989) 492

v5777 Tyra Sarmatia Commodus AE
SHH v5777
Commodus / Fortuna
AE 
  Commodus 166-192  AD   Copenhagen 118; RPC IV/1 3677
v5777   4.49 g   ≈23 mm   centering -/-   grooves -/-   Num. Naumann 103/359, 6.6.2021

2622 Thrace Sarmatia Tyra Commodus AE 6162 Tyra Thracia Commodus AE
SHH 2622
SHH 6162
Commodus / Hercules
AE 
  Commodus 166-192 AD    Anochin (1989) 503; Anochin Tyra 58; RPC IV oL 3675

v5444 Tyra Sarmatia Iulia Domna AE
SHH v5444
Septimiuis Severus / Hercules
AE  Iulia Domna 193-217 AD   Stancomb 919
SHH v5444   6.94 g   ≈24 mm   centering -/-   grooves -/-   Roma Num. 73E/98, 23.7.2020

6714 Thrace Tyra Iulia Domna AE
SHH 6714
Iulia Domna / Cybele
4 Assaria AE   Iulia Domna 193-217 AD   Анохин ---; BMC 2; BM Black Sea ---; Stancomb ---

v4002 Tyra Sarmatia Iulia Domna AE
SHH v4002
Iulia Domna / Fortuna
AE 5.60 g 22 mm   -/-
  Iulia Domna 193-217 AD   Anochin 506   CNG 325E/353

2553 Tyra Sarmatia Caracalla AE
SHH 2553
Caracalla / Cybele
4 Assaria AE   Caracalla 198-217 AD   BM Black Sea ---; Stancomb ---; Zograph 101

v5445 Tyra Caracalla AE
SHH v5445
Caracalla / Emperor Horseback
AE  Caracalla 198-217 AD   Stancomb 921
SHH v5445   7.48 g   ≈25 mm   centering +/+   grooves -/-   Roma Num. 73E/99, 23.7.2020

2077 Thrace Tyra AE
SHH 2077
Caracalla / Dionysus
4 Assaria AE   Caracalla 198-217 AD   BM Black Sea ---; Stancomb ---; Zograph  ---

v4001 Tyra Sarmatia Caracalla AE
SHH v4001
Caracalla / Eagle
AE 3.83 g 18.5 mm
  Caracalla 198-217 AD   Anokhin (1989) ---

2079 Sarmatia Tyra Geta AE
SHH 2079
Geta / Fortuna
AE 
  Geta 209-212 AD   Зограф ???; Stancomb 923

5720 Thrace Sarmatia Tyra Severus Alexander AE
SHH 5720
Severus Alexander /.Victoria
AE 
  Severus Alexander 222-235 AD   Зограф 118

2082 Thrace Sarmatia Tyra Severus Alexander AE
SHH 2082
Severus Alexander / Hercules
AE   Severus Alexander 222-235 AD   Зограф 115

   Sarmatia & Moesia
   Greece
   Sylloge
   Home